Karpervissen vanuit een boot – Deel 2 – Bootknutselen
Misschien heb je na het lezen overalle voordelen van bootvissen in deel 1al plannen gemaakt om een boot te kopen. In dit tweede van Bootknutselen komt Arjan met meer diepgaande informatie over de do’s en don’t’s die hij heeft opgestoken uit zijn leerproces, evenals de verwerking van de gebruikte materialen. Dus vr je een tweedehands ‘schip’ kooptvertelt Arjanje welke valkuilen je moet ontwijken.
Arjan Verkoelen; de ervaringsdeskundige als het gaat om bootknutselen!
Mijn leerproces
Zeker bij een project als het verbouwen van een bootzal het leerproces wat je gaatdoorlopen groot en langdurig zijn. Voordat ik ooit begon aan de ‘bootknutselarij’ had ik nog nooit met polyester, epoxy of bootlak gewerkt. Door er veel over te lezen, op te zoeken en niet te vergeten Youtube filmpjes te bekijken deed ik veel voorkennis op.Als eerste is het goed om te weten dat je met tweematerialenkunt gaan werken;polyesterhars in combinatie met epoxyhars en polyesterplamuurmetepoxy plamuuren daarnaast de glas- of kepermatten die de feitelijke stevigheid geven aan de boot.
Het is uiterst belangrijk om voldoende kennis over de materialen te hebben.
Universele polyesterhars
Universele polyesterhars wordt veel gebruikt voor lamineren. Deze lamineerhars wordt onder andere in combinatie met glas- of kepermat gebruikt voor de productie van polyester constructies, autospoilers, buddyseats, modelbouw, zwembaden, vijvers, polyesterreparaties en niet te vergeten:ook boten!
Schuren maar!
Als we het hebben over de eigenschappen van polyesterhars kunnen we de volgende noteren; Het is slagvast, milieuvriendelijk, vrij eenvoudig in gebruiken en een jaar lang houdbaar mits bewaard in een donkere koele ruimte. Polyesterharsis relatief goedkoop, in ieder geval ten opzichte van hetepoxy datlater aan bod komt.
Polyesterhars wordt als volgt verwerkt: men voegt maar een miniem beetje harder toe aan de hars, slechts 2% MEKP. Deze dient direct goed met de hars vermengd te worden. De verwerkingstijd is ongeveer zo?n 30 minuten bij 20 graden Celcius dus grote hoeveelheden per keer aanmaken is niet verstandig. Dit geldt ook voor de epoxy maar om een andere reden welke later uitvoerig aan bod komt. De doorhardingstijd bedraagt zo?n 4 tot 6 uur bij wederom 20 graden Celcius.
Werk aan de winkel!
Enkele nuttige tips:
Probeer niet meer dan 500 tot 1000 gram in een keer te verwerken i.v.m. de potlife (de tijd dat het product verwerkbaar blijft). Voor 1 m2 en zo?n 450 gram glasvezelmat heb je ongeveer 1 kilogram polyesterhars nodig. Polyesterhars is prima te kleuren met polyester pigmentpasta. Voor alle twee de component producten geldt dat men de verharder zorgvuldig dient te vermengen met de harsvoor een goede uitharding. Schoonmaken en opnieuw gebruiken van de kwasten of rollers is er niet bij. Het product verhardt en dat is een onomkeerbaar proces. Gebruik daarom wegwerpkwasten en rollers!
Wegwerpkwasten en een ontluchtingsroller om de lucht onder het doek weg te rollen.
Epoxy hars
Opoxy hars geniet mijn voorkeuromdat het (anders dan polyesterhars) water vollediguitsluit. Om een voorbeeld te geven; de vloeistof dichte vloeren zijn ook van epoxy gemaakt waaraan vaak een kleurtje is toegevoegd. Een goede laag epoxy hars er op en het zal volledig waterdicht zijn!
Epoxy hars wordt als volgt verwerkt: van groot belang is dat de te behandelen ondergrond schoon, droog, stof- en vetvrij is. Leg het nodige gereedschap klaar, schoon en droog. Anders dan bij polyesterhars is de verhouding van de hars en de harder bij epoxy eenvoudiger. Namelijk 2 delen hars, 1 deel harder. Men weegt dit het beste af op een digitale weegschaal. Zorg altijd dat je tijdens het mengproces de producten niet per ongeluk in de verkeerde verhouding mengt. De reactie die de componenten aangaan is onomkeerbaar waardoor het eindproduct te zacht blijft en dus de hele constructie in de soep loopt. Dit zelfde negatieve effect bereikt men met niet zorgvuldig mengen of verwerken op een te lage temperatuur. De ideale start temperatuur is kamertemperatuur tot zo?n 25 graden Celsius.
Epoxy hars en epoxy plamuur; beiden waterdicht en oersterk.
Om te beginnen: weeg de hoeveelheid hars af, maar begin met niet te veel (500 gram). Voeg vervolgens hierbij de harder toe (250 gram). De ondergrond, hars en harder moeten op temperatuur zijn(20 – 25 graden Celsius) voordat je begint met mengen. Werk altijd in een goed geventileerde droge ruimteen heel belangrijk: draag wegwerphandschoenen! Door veelvuldig met epoxy in aanraking te komen kan er een allergische reactie ontstaan die doorgaans niet meer overgaat. De allergie blijft terugkomen zodra je met het goedje in aanraking komt. Het is een erg chemisch goedje dus voorzorgsmaatregelen zijn van groot belang! Een goede mondkap met filter (dusniet zo’n simpel stofkapje) isvan groot belang!
Nauwkeurig uitmeten van de benodigde materialen is van belang.
Temperatuur is essentieel bij de verwerking van epoxy hars omdat je alleen bij de juiste omstandighedeneen optimale verbinding van de moleculen tot stand brengt. Zorgvuldig roeren is een vereiste! Echter dat blijft moeilijk in een vierkant bakje dus een rond emmertje is beter. Nog beter is om na eenmaal goed geroerd te hebben, met een boormachine en klein mixertje (verfmenger) nog eens te mixen. Je hebt dan ten alle tijden de componenten perfect egaalgemengdvoordat je ermee gaat werken.
Zorg voor een goede brede bak waarin de gemengde epoxy zijn reactiewarmte kwijt kan.
Om een langere verwerkingsduur te krijgen kan jehet mengsel in een grote of platte bak doen. De reactie-warmte kan dan sneller afgevoerd worden, omdat het oppervlak vande omgeving groter is. Zorg je niet voor een voldoende afvoer van de warmte (door bijvoorbeeld een verkeerde mengverhouding of een te grote aanmaakhoeveelheid) zal het mengsel gloeiend heet worden en de moleculaire verbinding niet optimaal tot stand komen dat er voor zorgt dat het eindproduct niet goed uithardt.
Koop een boot, werk je dood! 😉
De voordelen van epoxy hars t.o.v. polyester hars
Epoxy hars geeft geen krimp! Het krijgteen gladder oppervlak omdat het beter vloeiten het is veel sterker, harder en slijtvaster. Daarnaast is dit product echt 100% waterdicht waardoor het vaak in de botenbouw wordt gebruikt. Het enige (grote) nadeel is dat het een stuk duurder is dan polyester hars.
De onderkant moet slagvast zijn en blijven.
Glasmatten en kepermatten
Glasvezelmatten zijn het meest gebruikte versterkingsmateriaal voor het maken van laminaten middels de “hand lay-up methode”. Bij deze methode worden handmatig de lagen keper of glasvezels ingerold met hethars/harder mengsel. Bij glasvezelmatten zijn de glasvezels kruislings met elkaar verbonden en worden bij elkaar gehouden door een bindmiddel. Dit bindmiddel lost op in Styreen (o.a polyesterhars of epoxyhars) en daardoor kan het veel gewenste vormen aannemen tijdens het lamineren. Doorgaans wordt glasvezelmat van 225 gram per m2 veel gebruikt. Hoe meer grammen per m2 des testugger en minder plooibaar is de mat.
De eerste laag is ingepakt met glasmatten.
Kepermat of te wel glasweefsel biedt door de weefsel structuur een grotere treksterktein vergelijking met glasvezelmatten. Tevens neemt glasweefsel minder hars op en daardoor krijg je lichtere en stevigere constructies. De harsopname is ongeveer anderhalf keer het totale gewicht dus met 300 grams weefsel heb je per vierkante meter 450-500 gram hars nodig.
Dik en stevig weefseldoek van glas.
Wat heb je nodig aan materialen?
De Skibsplast Seamaster Slidingtop die als basis heeft gediend voor mijn boot is 5 meter lang en 2 meter breed. De hoogte van de zijkanten van de boot gemeten vanaf de waterlijn tot de bovenkant van het gangboord is gemiddeld 65-70 cm. Gaan we uitrekenen hoeveel m2 keperweefsel en epoxy hars we nodig hebben komen we ongeveer uit op 16,5 m2 voor een enkele bedekking van de gehele buitenkant van de boot (onderkant en zijkanten) met een gemiddelde opname van zo?n 450 gram per m2. In totaal zijn er zijn 6 lagen in mijn boot gegaan: 3 aan de buitenkant en drie aan de binnenkant. In totaal bijna 100m2 meter 300 grams keperweefsel en zo?n 45 kilo Epoxy en 5 kilo epoxy plamuur om de oneffenheden over de hele boot weg te werken. Al met al moet je rekenen dat er ruim 80 kilo product in het lay up proces is verwerkt.
Stap voor stap te werk gaan scheelt je achteraf veel tijd.
Wat kost het?
De kosten zijn uiteraard sterk afhankelijk hoeveel lagen jemoet en of wilt gebruiken. Dit is afhankelijkvan hoe sterkjede boot wilt maken of hoeveel er van de originele huid afgeschuurd is om bij de osmose vrije laag te komen.In mijn geval waren de epoxy en glasvezel kosten hoog omdat de boot er zo slecht aan toe was; een kleine ?1250,- met wat korting?
Het is heerlijk om te bootknutselen!
Maar waren we daarmee klaar? Nee, zeker niet! Er komt veel meer bij kijken.. Naast de wegwerpkwasten en verfrollers heb je ook ontluchtingsrollers, een liter of 10 aceton voor het ontvetten, heel veel latex handschoenen en schuurpapier nodig. Een goed schuurapparaat en haakse flex zijn noodzakelijk. Het is ook niet voor niets een veel gehoorde uitspraak ?koop een boot en werk je dood’.Uiteindelijk was ik een kleine 2500 euro kwijt aan alle epoxy gerelateerde materialen voor mijn boot, om over de uren maar te zwijgen.
De twee eindbazen die niets liever doen dan vissen vanaf een eigengebouwde boot.
Er is een grote keus aan tweedehands boten in de markt maar wat is nu een goede boot en welke kun je beter links laten liggen? Het allerbelangrijkste is onderzoeken in welke staat de boot verkeerd. Op voorhand kan een ervaren botenbouwer redelijk inschatten hoeveel tijd en geld je moet investeren om de boot vaarklaar te krijgen. Doe je dat niet dan kan je je lelijk vergissen en de te maken kosten en uren. Doe je een goede koop; dan ga je een vrij (boot)leven tegemoet!
