Koi – Body begrippen – John de Leur
Body (Taikei/Karada) begrippen!
Bij mijn weten is er in ons dierenrijk haast geen dier te vinden die door onze vrienden uit Japan zó uitvoerig in detail beschreven zijn als Koi. Kleuren in kwaliteit, vorm en/of plaats… werkelijk overal is wel een benaming aan gegeven. Ditzelfde geldt ook voor onderdelen van het lichaam als wel voor de uitstraling van een koi.
Veel van dit soort woorden/begrippen zijn simpelweg in een Japanse woordenboek terug te vinden omdat het gewoon ‘hoofd’ of ‘vin’ betekent. Andere benamingen zijn specifieker en een doorsnee Japanner die niets met Koi heeft zou niet eens weten het betekent. Sterker nog er zijn begrippen die zelfs bij een kweker volledig onbekend zijn.
Is het voor ons als hobbyisten dan belangrijk om deze begrippen allemaal te weten? Ik denk dat het antwoord daarop NEE is. Echter, is het leuk om te weten? Het antwoord hierop is aan de hobbyist zelf.
Wel is het voor een beoordeling van een Koi soms makkelijk om zo’n typisch begrip te gebruiken om direct te kunnen aangeven wat en waar we wat bedoelen.
Op de foto zijn een aantal van dit soort begrippen die betrekking hebben op het lichaam (body) weergegeven, al vallen er zeker twee iets uit de toom.
Kuchibeni zegt namelijk niets over de body, maar dit is zo’n begrip dat iets zegt over de kleur (beni/rood) en de plaats (kuchi/lip) waar dit rood zich bevindt.
De andere is Backbone (ruggengraat) een Engels woord tussen al deze Japanse benamingen, waar we wellicht aan het einde van dit stukje proza wel een Japanse benaming aan kunnen geven.
Het Japanse begrip voor het lichaam van de koi is Taikei of Karada.
Hachi: voorhoofd, het gebied op het hoofd boven de ogen, de plek waar een goed Tancho patroon zich zou moeten bevinden.
Het hoofd/gezicht zelf wordt Men genoemd, beiden zien we terug in combinatie met Ware (delen). Een tekening die het hoofd dus als het waren in delen splitst heet dus Hachi-Ware of Men-Ware. Zo’n tekening kunnen we zien bij een Utsurimono (verzamelnaam voor Utsuri varianten) en Showa.
Kata: Kata betekent letterlijk schouder en geeft officieel het gebied aan tussen het hoofd en de start van de rugvin. Een zwarte tekening in dit gebied heet Kata-Zumi, een zwarte tekening op deze plaats wordt bij een Sanke erg gewaardeerd.
Backbone: Is de ruggengraat, een van de belangrijkste overwegings elementen bij de aanschaf van een jonge koi. Van belang zijn de vorm, glooiing, lengte en breedte van de koi. Dit kan veel zeggen over de uiteindelijke lengte en vorm van de koi!
Sebire: Rugvin, in dit geval betekent Bire vin en geeft Se(rug) de plaats van de vin aan. Niet gek dat Se-Ware dan weer iets zegt over een patroon dat de rug verdeeld, Ware betekende zoals we net zagen tenslotte delen.
Obire: Staartvin.
Tebire: Borstvin (denk eens aan Te-jima, wat een zwarte tekening in de borstvin is).
Ozutsu: Staarteinde, het gebied tussen het eind van de rugvin en het begin van de staartvin.
Net als de backbone kan ook dit gedeelte in lengte, breedte en hoogte iets zeggen over het toekomstpotentieel.
Odome: Odome zegt eigenlijk niets over de body zelf, maar meer iets over de uitstraling van de body. Met Odome wordt het laatste stukje van het staarteinde bedoelt, het uiteinde van het laatste patroon tot de staartvin. Bij een Kohaku is dit idealiter wit, bij een showa en een sanke ziet men hier graag zowel wit, zwart en rood. Men noemt dit dan Odome-hi (rood in het staarteinde) en Odome-Zumi (zwart in het staarteinde). Voldoet de koi aan deze eisen zegt men dat de koi een goed Odome heeft.
Ozuke: Aanzet van de staartvin, niet vreemd dat deze aanzet indien deze rood is Ozuke-hi wordt genoemd. Iets wat we niet graag zien.
Oyabone: Is de eerste en dikste vinstraal en is het liefst wit van kleur, deze vinstraal wordt ook wel eens gebruikt als onderdeel van het bepalen van de sexe van een koi.
Taiko: Taiko geeft de hoogte van een koi aan, Tai staat voor body , vandaar dat Taiku iets zegt over de body/bone structuur en Taikei weer iets over de complete body conformatie.
De hoogte van een koi wordt aan de zijkant bekeken, een beloftevolle koi dient genoeg hoogte te hebben in combinatie met een juiste backbone. Wel moet deze hoogte niet worden veroorzaakt worden door een verkeerde buiklijn.
Uitgaande van al het bovenstaande zal het mij niet verbazen als de Backbone in het Japans Sebone wordt genoemd. ‘Se’ voor rug en ‘bone’ voor graat. We zien tenslotte woorden als Sebire en Oyabone.
Het woord Sebone ben ik alleen nog niet eerder tegen gekomen in de literatuur, zie het dus maar als een vrije en eigen interpretatie van de Japanse taal.
Dit was het artikel waarin ik de benamingen uit leg. Wellicht wat zware kost, maar zeer handig voor de koiliefhebbers die zich meer gaan specialiseren.
Tot een volgend koi artikel!
John de Leur
Bezoek ook eens de website van John, klik op de afbeelding hierboven.
