Van kuit tot karper – Karpers kweken met Ben Scholten

Onze Haagsche vriend Ben Scholten is iemand met meerdere hobby’s binnen het karpervissen. En van diehobby’s is het kweken van karper. Bij deze interessante bezigheid komen wel de nodige dingen kijken, want een karper grootbrengen is niet voor iedereen weggelegd. In onderstaand artikel doet Ben dan ook alles uit de doeken over het kweken van dit kleine goud en waar het voor hem allemaal begon!

Waar het allemaal begon

Ben vertelt: Wellicht heb je mij ooit wel eensergens voorbij zien komen en weet je dat karpervissen mijn grote passie is. Wat velen niet weten, is dat die passie voor karper bij mij veel verder gaat dan alleen het vangen. Alles, maar dan ook echt alles wat te maken heeft met karper, heeft mijn aandacht. Je zou dus kunnen zeggen dat ik meerdere hobby?s in een hobby heb. Zo bouw ik graag hengels, vind ik het leuk om met aas bezig te zijn en kweek ik graag karper. Dat laatste is waar ik wat meer over wil vertellen.

" Alles wat te maken heeft met karper, heeft mijn aandacht. "

Een grote passie van Ben is het kweken van zijn eigen karpers.

Zoals zovelen begon ik ooit met een aquarium en wilde ik niets liever dan een aantal fraaie spiegelkarpersals inwoners. Vandaag de dag zijn er vele adressen waar je deze kleine parels kan kopen, maar 10 jaar geleden was dat wel anders. Na lang zoeken kwam ik terecht bij Willem Marelis. Deze man kweekt verschillende soorten vis en daar vond ik mijn parels in de vorm van Valkenswaard spiegelkarpers.

Eenmaal thuis kreeg ik al snel vele leuke reacties van vrienden (even voor het idee: Facebook was er toen nog niet). Ik besloot om er een aantal te kopen en vervolgens weer door te verkopen, om zo mijn eigen hobby te bekostigen. Dit werkte zo goed dat ik uiteindelijk 200 visjes kocht en ik deze allemaal binnen een week verkocht had. Mensen kwamen vanuit het hele land en van allemaal hoorde ik hetzelfde verhaal: “Ze zijn zo moeilijk te verkrijgen…”. Nu is dat niet meer, maar dat neemt niet weg dat ik nog steeds bezig ben met het opkweken van jongbroed spiegelkarper.

" Ze zijn zo moeilijk te verkrijgen… "

Van het aquarium naar de vijver

Eigenlijk is een aquarium niet geschikt voor deze vis, althans, niet lang. Het aquariumwater heeft een huiskamer temperatuur van gemiddeld 19 graden (het gehele jaar door) en daardoor groeien karpers erg snel. Daar kwam ik ook al snel achter en al gauw werden ze te groot voor in mijn aquarium.Op zich was dit geen probleem. Ik verkocht de vissen weer door aan vijverhouders en ik begon weer opnieuw. Toch leek het mij wel leuk om de vissen zelf groter te kunnen laten groeien, maar gezien ik alleen maar een balkon had was dit helaas niet mogelijk.

Eigenlijk zijn (spiegel)karpers maar een zr korte periode geschikt voor een aquarium.

Daar kwam verandering in na de geboorte van onzezoon. We kochten een woning mt tuin. Naast het feit dat dit mooi was voor onze kleine jongen, bracht dit ook veel meer mogelijkheden voor het opkweken van het kleine goud. En zo rolde het balletje verder, een vijver werd aangelegd met als bezetting twee koi’s en natuurlijk een aantal spiegelkarper(tjes). Hier heb ik lang van genoten en de vissen groeiden en groeiden maar door. Uiteindelijk besloot ik de vijver dicht te gooien, want met een schuur, zwembad en tuinstel erbij hadden we, tot ergernis van mijn vrouw, wel erg weinig ruimte. De vissen waren ongekend mooi en een nieuwe eigenaar vinden was dus geen probleem.

De vissen groeiden als kool, maar door een overvolle tuin werd besloten de vijver af te breken.

De 600 liter quarantaine bak hield ik echter wel draaiende en daarin begon ik weer met een 50-tal spiegelkarpertjes. Natuurlijk is een 600 liter bak niet geschikt voor zoveel vissen. De snelst groeiende en mooiste hield ik zelf en de rest verkocht ik ook weer door.

" Hier heb ik lang van genoten en de vissen groeiden en groeiden. "

Toch viel het mij op dat de groei niet naar verwachting ging. De waterkwaliteit was goed eveneens alsde voeding. Wat kan het nog meer zijn? Licht! Het3-kamer filter stond op de bak, waardoor ruim een derde van de bak bedekt werd. De vissen verstopten zich hier ook nog achter, waardoor er een flink schaduw gedeelte ontstond. Nadat de bak tot overmaat van ramp ook nog eens begon te lekken, kocht ik een nieuwe bak en plaatste ik het filteraan de achterzijde.

Licht is een zr belangrijk aspect bij de groei van jongbroed karpers.

De vissen groeiden nu een stuk sneller en ook deze moesten weer naar nieuwe eigenaren. De hobby is op deze manier oneindig en het blijft leuk. Ja, het zijn maar vissen, maar toch hecht je je eraan. Je ontdekt verschil in gedrag en met heel veel geduld kan je ze zelfs handtam maken. Nu zal ik niet snel zeggen dat een vis lelijk is, maar de vissen die ik nu 3 jaar in mijn bak heb zitten, zijn voor mij van ongekende schoonheid.

Met heel veel geduld lukt het om de karpers in de bak handtam te maken.

Zoals ik al aangaf zijn de vissen nu 3 jaar oud en wordt het tijd dat ze ruimte gaan maken voor een nieuwe lichting. Tot nu toe haalde ik altijd jongbroed bij Willem, maar nu loopt het even anders…

De paaitijd

Als iets een mooi schouwspel is, dan is het wel de paaitijd. Naast dat het gewoonweg indrukwekkend is om te zien hoe de vissen schaamteloos tekeergaan, is het ook een unieke kans om te kunnen zien welkevissen er zoal in het water zwemmen waar je vist of wilt gaan vissen. Elk jaar ga ik gericht op zoek naar paaiende karpers. Ik kan hier echt van genieten en sta er dan ook gemakkelijk uren naar te kijken.

" Als iets een mooi schouwspel is, dan is het wel de paaitijd. "

Afgelopen voorjaar was ik vanuit mijn werk onderweg naar een water om te voeren, toen ik langs een slotenstelsel reed. Op voorhanddacht ik dat er niet eens een voorntje zou zwemmen. Laat staan karpers. Uiteindelijk heb ik anderhalf uur met open mond staan kijken naar een 30-tal karpers die helemaal losgingen. Bekijk onderstaande video maar eens:

Een kleine maand later begon de paai op een water dichtbij huis en weer viel ik met mijn neus in de boter. Ik heb ruim een uur op een brug gestaan en al snelherkende ik enkele vissen die ik in het verleden heb gevangen. Een mooie volschub spiegel, een dikke schub en een ’two-tone’ schub. Ik kreeg het idee om de vissen te gaan filmen en eenmaal thuis bekeek ik de beelden op mijn gemak op de laptop. Wat gelijk opviel, is dat er uit de kant allemaal wortels kwamen. Een soort van haren en ze zatenhelemaal vol met eitjes, oftewel kuit. Ruim 5 meter kant was bedekt met dit ‘haar’ en over de volle lengte was het een grote parelketting van eitjes.

" Ze zaten helemaal vol met eitjes, oftewel kuit. "

Het is geen geheim dat de voortplanting van karper in ons land niet echt succesvol is. Het lukt wel op bepaalde wateren, maar op dit betreffende water heb ik nog nooit een jonge karper gezien. Het idee om zelf vanaf het begin karper te gaan opkweken begon te borrelen. Een paar uur later stond ik weer aan de waterkant met een emmer. Voorzichtig trok ik wat wortels los uit de kant en haastte ik mij naar huis. Daar had ik een ondiepe zandbak gevuld met water en voorzien van een klein luchtpompje. Voorzichtig leegde ik de inhoud van de emmer hierin en het wachten kon beginnen. Op internet had ik opgezocht dat het ongeveer 6 dagen zou duren voordat de eitjes uit zouden komen. Tot mijn verbazing zag ik de volgende dag dat de hele bak vol met hele kleine visjes zat. Ik zeg visjes, omdat je in dat stadium nog niet kan zien wat het is. Voor hetzelfde geval zijn het brasems… 😉

In het vroege stadium kun je nog niet kan zien wat het jongbroed daadwerkelijk is. (bron: KoiQuestion)

Voeding

Het is heel stom, maar ik was echt dolenthousiast om te zien dat het gelukt was. Als voeding gebruikte ik de eerste dagen fijngemalen eigeel en artemia in poedervorm. Voeding is sowieso belangrijk, maar in het begin helemaal. Doe je dit niet goed dan krijg je te maken met misvormingen door vitaminegebrek. Denk hierbij aan niet goed sluitende kieuwdeksels en misvormde bekken etc.

En van de vele gevolgen van gebrekkige voeding: niet goed sluitende kieuwdeksels.

Na advies van Willem besloot ik microaaltjes te gaan kweken. Dit zijn letterlijk hele kleine wormpjes die je kweekt op havermoutpap en elke dag met een kwast ervan af kan strijken. Watervlooien zijn ook goede voeding, maar het probleem waar ikzelf tegen aanliep was dat deze watervlooien te groot waren. De vlooien waren bijna net zo groot als de visjes zelf. Een goede kennis van mij, die tevens werkzaam is in een aquariumwinkel, zei tegen mij: “Waarom ga je niet zelf scheppen”. Ja, waarom eigenlijk niet? Zo stond ik de volgende dag met mijn mini-schepnetje aan de waterkant, op jacht naar minuscule beestjes. Wat had ik graag de gedachte kunnen lezen van mensen die een vreemde vogel op zijn knien langs de waterkant zagen zitten… 😉 Het lijkt erg op stalken, maar dan anders!

Een close-up van een perfecte voedingsbron voor (jonge) karpers, watervlooien. (bron: KPN)

Na twee weken kreeg ik de bevestiging waar ik op wachtte: eindelijk een visje die herkenbaar was als karper. Vanaf dit punt ging het erg hard. Ik begon de visjes te selecteren op groei, die op dat moment erg uit een liep. Een deel van de vissen waren wel 5 keer groter dan de rest. In totaal had ik twee buitenbakken en een klein aquarium binnen. En buitenbak voor de kleinste, het aquarium met verwarming om ze wat sneller te laten groeien en weer terug naar de tweede buitenbak.

Na twee weken kreeg ik de bevestiging waar ik op wachtte: eindelijk een visje die herkenbaar was als karper! (foto: Luuk Zomerhuis)

Schub of spiegel?

Wat ik al eerder aangaf is dat de natuurlijke voortplanting van karper in Nederland erg moeizaam gaat en zelfs in bakken en of aquaria is de sterfte vaak hoog. Echter had ik daar weinig last van en al gauw besefte ik dat ik ruimtegebrek had. Nou kon ik kiezen tussen het weer terugzetten van het jongbroed of wegdoen aan anderen met dezelfde hobby. Ook al waren het nu visjes van 3 cm, is de overleving kans in het wild erg laag. Ruim 100 visjes gingen naar een maat van mij met een groot 600 liter aquarium en nog eens 100 naar een kennis met een vijvertje.

" De overleving kans in het wild is erg laag. "

Zelf ben ik een echte liefhebber van spiegelkarper en ondanks dat de visjes herkenbaar waren als karper, was het nog niet te zien of ik te maken had met schub- of spiegelkarper. Schubkarper is dominant met kuit, wat inhoudt dat het jongbroed voortkomend uit het kuit en hom van een schub en spiegelkarper, voor 95% schub wordt. Een week later belde mijn vriend met het grote aquarium op met de mededeling dat hij maar een handje vol spiegels had. Op zich baalde ik daar best van, maar een aantal dagen later ontdekte ik tussen alle schubs bij mij ook een spiegelkarper.

De voorliefde voor spiegekarper is erg groot bij Ben.

Uiteindelijk kwamen daar nog 3 bij, maar helaas gingen daar 2 van dood. Na meerdere keren selecteren op uiterlijk, groei en gezondheid (voor zover je dat kan zien) heb ik nu 18 visjes in de 250 liter bak zwemmen die ik voorlopig zelf houd. Aankomende winter gaan de 6 grote vissen weg, waardoor de kleintjes kunnen verhuizen naar de grote bak. Volgend voorjaar ga ik weer selecteren en is het de bedoeling dat ik er uiteindelijk weer 6 overhoud die ik dan een jaar of 2 3 kan behouden, totdat ook hun te groot worden.

Tot slot

Wil jij naar aanleiding van dit artikel ook beginnen met het kweken van karper? Dat kan, maar besef wel dat het een hoop werk is dat veel tijd in beslag neemt. Tijd die je misschien wel veel liever aan de waterkant wil besteden. De belangrijkste dingen waar je rekening mee moet houden heb ik hieronder nog eens kort opgesomd:

• Zorg voor veel zuurstof
• Gebruik geen filter tijdens de eerste twee weken (de kleine visjes zijn nog niet sterk genoeg voor de stroming)
• Ververs regelmatig het water
• Zorg voor gevarieerd voedsel
• Voorkom te grote (plotselinge) temperatuur verschillen

In onderstaande video heb ik een aantal belangrijke punten nog eens opgesomd en kunnen jullie wat beelden bekijken van de karpers in mijn bak:

Veel succes met jouw karperkweek!

Ben Scholten